Odgurmış Öğdülmiş'e Dünyadan Yüz Çevirip, Olana Kanâat Ettiğini Söyler

Kutadgu Bilig Metni

	Eski Türkçe aslı	Günümüze aktarımı
LXVII	Odgurmış Öğdülmişke Dünyâdın Yüz Evrüp Barıña Tapı Bolmakın Ayur	Odgurmış Öğdülmiş'e Dünyadan Yüz Çevirip, Olana Kanâat Ettiğini Söyler
4680	Yanut berdi odğurmış aydı bu söz,  eşittim men emdi eşit evre söz	Odgurmış cevap verdi ve : — Ben sözlerini dinledim; şimdi sen de banların mahzurlu taraflarını dinle — dedi —
4681	Sen aymış bu sözler kim ögrenseler,  ajun içre bulğay tilek ârzûlar	Senin söylediğin bütün bu şeyleri insanlar öğrenirlerse, bu dünyada dilek ve arzularına erişirler.
4682	Velikin tiriglik bolurmu yegü,  munı bilgü aşnu ay bilge bügü	Fakat hayat yalnız yiyip-içmektenmi ibarettir; ey hakîm âlim, önce bunu bilmelidir.
4683	Kişi munça emgek bile kazğanıp,  uzun kalmaz erse nerek neñ yığıp	Bu dünyada uzun müddet kalmayacak olduktan sonra, insanın bu kadar zahmete katlanıp, bu malı toplaması neye yarar.
4684	Bu dünyâ tileyü yügürse kişi,  yatu kaldı tâat tapuğlar işi	insan bu dünya peşinde koşarsa, tâat ve ibâdet işini bir tarafa bırakır.
4685	Bu kün sen maña kelmişiñde berü,  baka kör tapuğ barça kaldı turu	Bugün senin bana geldiğinden beri, bak işte, bütün ibâdet olduğu gibi geri kaldı.
4686	Kamuğ bir kişike katılmış üçün,  yası munça erse küçeme öçün	Yalnız bir tek insan ile görüşüp-konuşmak beni bu derece zarara sokarsa, artık bana gücenme ve beni zorlama.
4687	Uluş kendke kirse meniñ bu özüm,  kişi birle bolğa işim hem sözüm	Ben kalkıp, kasaba ve şehre inersem, bütün işim-gücüm insanlar ile olacaktır.
4688	Negü teg kılur-men bu tâat tapuğ,  yapulğay maña bu sıñardın kapuğ	Ben tâat ve ibâdetimi nasıl edâ edebilirim; bu kapı artık benim içın kapanmış olacaktır.
4689	Kiçiglikte yandım karıdım bu kün,  bayat tapğı birle tirildim ögün	Gençlikten ayrıldım, bugün artık ihtiyarladım; hayatımı Tanrıya hamd u sena ve ibâdet ile geçirdim.
4690	Yana yandru yanmak yavalık tapa,  yararmu maña ay bağırsak apa	Heder olacak bir hayata tekrar geri dönmek bana yakışırını, ey merhametli insan.
4691	Ne edgü bilig berdi bilgi ögüz,  eşitgil munı sen ayâ köñli tüz	Bilgisi ırmak gibi gür akan âlim ne iyi söylemiş; ey temiz kalpli insan, sen bunu dinle.
4692	Yegitlikte kılğıl karılık işi,  karısa barır küç yetilmez kişi	İhtiyarlıkta yapılacak işleri gençken yapmağa çalış; insan ihtiyarlayınca, kuvveti kalmaz ve bunlar yapılamaz.
4693	Yegitlikte tavrat bayat tapğı kıl,  karılıkta bolmaz munı yetrü bil	Gençlikte davran, Tanrıya ibâdet kıl; ihtiyarlıkta bu yapılamaz, bunu iyice bil.
4694	Kiçig oğlan erken kılınç edgü tut,  uluğlukka tegse udınur bu ot	Genç iken iyi hareket etmeğe çalış; ihtiyarlık gelince, bu ateş söner.
4695	Ne edgü bolur kör yegitlik üdün,  ülüg alsa özke kamuğ edgüdün	Yiğitlik çağında her iyilikten kendisine bir hisse almak ne kadar güzel bir şeydir.
4696	Ne teñsiz bolur kör karımış kişi,  yava bolsa kılsa yegitler işi	ihtiyarlamış bir kimsenin vaktini heder ederek, gençken yapılması icâp eden şeyler ile uğraşması ne kadar yakışıksız olur.
4697	Tiriglik üçün boldı dünyâ neñi,  tiriglik tükese tüker neñ muñı	Dünya malı hayat için yaratılmıştır; hayat sona erince, mal derdi de ortadan kalkar.
4698	Tiriglik uçuktı tirip bu neñiñ,  anuk kimke kodğu kesilse tınıñ	Mal toplaya-toplaya hayatın sonuna geldi; nefesin kesilirse, bunları kime bırakacağın bellidir.
4699	Tutayın sen aymış ilig tapğını,  tükel bildim iş tuş bodun kılkını	Senin dediğin gebi, hükümdarın hizmetine girdiğimi ve eş-dost ile halkın tavır ve hareketini tam öğrendiğimi düşünelim.
4700	Negü asğı âhır ölür erse öz,  saña teggüsi yok meger iki böz	Sonunda ölecek olduktan sonra, bunun faydası ne; bütün bunlardan elinde kalacak olan iki bez parçasıdır.
4701	Bu munça isinmek azu tumlımak,  tilek iki boldı ay ersig çomak	Sıcakta bu kadar terleyecek ve soğukta bu kadar titreyeceksin ve neticede ıkı arzunu elde edeceksin, ey müslüman yiğit.
4702	Biri dünyâ mâlın bedüse özüñ,  takı bir yorık bolsa ilde sözüg	Biri bu dünya malı ile kendini yükseltmek, biri de memlekette sözü geçen bir adam olmaktır.
4703	İdi edgü erdi bu iki bulup,  ölüm tutmasa kalsa meñü bolup	Eğer bu ikisini elde ettikten sonra, ölümün pençesine düşmeyecek ve burada ebedî olarak kalacak olsa idim, bu çok güzel bir şey olurdu.
4704	Ölüm aldı mendin bu iki tatığ,  nerek emdi dünyâ ay bilgi batığ	Bu iki zevki ölüm benim elimden aldıktan sonra, şimdi bu dünyanın bana ne lüzumu var; ey derin bilgili insan.
4705	Kişi kutluğınıñ bolur belgüsi,  küniñe yegedür anıñ edgüsi	İnsanlar arasında saadete nail olan kimsenin nişanı olur, onun iyiliği günden-güne artar.
4706	Kalı kutsuz erse kişig tumlıtur,  karılık üdinde kılınç artatur	Eğer insan talihsiz ise, o başkalarını kendisinden soğutur ve ihtiyarlık gününde ahlâkı bozulur.
4707	İdi yakçı aymış bügü bilgi keñ,  eşitgil munı sen ayâ kızğu eñ	Hakîm ve bilgisi geniş olan insan çok iyi söylemiş; ey al yanaklı, sen bunu dinle.
4708	Kişi kutluğı ol neçe ulğadu,  baru edgü bolsa isizlik kodu	İnsanların kutlusu yükseldikçe iyi olur ve kötülüğü bırakır.
4709	Tükel belgülüg bil kişi kutsuzı,  karıp yügrür erse havâsı udu	Şunu açık olarak bil ki, ihtiyarladığı hâlde, nefsine uyarak, onun peşinde koşan kimse de insanların talihsizidir.
4710	Kanı ol bu dünyâ tilep tutğuçı,  öziñe temür kend tura yapğuçı	Dünyayı isteyip, eline alan ve kendisine demirden şehir ve kale yaptıran kimse nerede.
4711	Kanı ol otun ıt bu dünyâ bulup,  yaşıl kökke sundı kara kuş münüp	Bu dünyayı bulan ve kartala binerek, mâvî göğe çıkan o küstah köpek nerede.
4712	Kanı ol bayat-men tegüçi otun,  teñizde kodı ıdtı teñri töbün	Ben Tanrıyım"" diyen ve sonunda Tanrının denizin dibine gönderdiği küstah nerede."
4713	Kanı ol bu dünyâ neñin tergüçi,  neñi birle yerde kodı barğuçı	Bu dünya malını toplayan ve malı ile birlikte yerin dibine geçen;insan nerede.
4714	Kanı ol toğardın batarka tegi,  yorıp el tutuğlı bu dünyâ begi	Doğudan batıya kadar sefer ederek, bir çok memleketleri hâkimiyeti altına alan dünya beyi nerede.
4715	Kanı ol tayakı yılan bolğuçı,  teñiz yarlıp ötrü yorıp keçgüçi	Asası yılana çevirilen ve deniz yarılarak, oradan yürüyüp geçen insan nerede.
4716	Kanı ol peri kuş bu yalñuk öze,  uluğluk kılığlı kılınçı tüze	Peri, kuş ve insanlara hükmeden o âdil insan nerede.
4717	Kanı ol ölüg tirgürügli kişi,  ölümke tutuğ boldı âhır işi	Ölüleri dirilten insan nerede; o da nihayet ölümün esiri olmuştur.
4718	Kanı ol kişide üdürmiş talu,  kokuz kaldı dünyâ irildi tolu	insanlar arasında seçilmiş olan o iyi zât nerede; dünya onsuz boş kaldı, bir tarafı eksildi.
4719	Ölüm tuttı eltti bu samışlarığ,  sinimü kodur kör ay kılkı arığ	Bu saydıklarımın hepsini ölüm yakaladı ve götürdü; ey temiz kalpli insan, senimi burada bırakacaktır.
4720	Bu yañlığ-turur bu ajun öñdisi,  kerek öñdisi tut kerek tüñdisi	Bu dünyanın kanunu böyledir; ister buna göre hareket et, ister aksi yolu tut.
4721	Baka körgil emdi yağız yer koyı,  ne yañlığ kişi kirdi tolmaz oyı	Dikkat et, imdi bu kara toprak altına ne çeşit insanlar girmiştir; onun çukuru hâlâ dolmamıştır.
4722	Açıp körse erdiñ kara yer katın,  ne üdrüm talular yatur ınçıkın	Kara toprağın altını bir az açıp baksa idin, orada ne kadar seçkin ve iyi insanların cesetlerini görürdün.
4723	Ne begler yaturlar kara yer bolup,  ne bilge bügü sızdı yerde ölüp	Ne beyler kara toprak olmuş, yatarlar; ne âlim ve hakimler ölüp, toprağa karışmışlardır.
4724	Begin kulda adra bilümez özüm,  çığayığ bayında seçümez közüm	Ben orada beyi kuldan seçemiyorum; gözüm fakiri zenginden ayırt edemiyor.
4725	Neçe kür küvezler bir ig iglemez,  kara yerke kirdi kanı tepremez	Hayatlarında hiç bir hastalık görmeyen ne kadar cesur ve mağrur insanlar kara toprak altına girdiler; kımıldanmağa mecalleri yok.
4726	Bu yañlığ kişiler töşendi yerig,  ya senmü kalır sen ya menmü tirig	Bütün bu insanlar toprağı döşendiler; burada senin ile benmi diri kalacağız.
4727	Yorıyu turuğlı bu barkın kişi,  uluğ yolda itmez bu ev bark işi	Bu büyük yolda yalnız dinlenmek için bir az duran yolcu ev-bark yapmaz.
4728	Özümdin kötürdüm bu ârzû tilek,  kodu bir bayatım maña tap yölek	Ben içimdeki bütün arzu ve dilekleri yok ettim; beni bırak, Tanrım bana yeter bir destektir.
4729	Kişig kul kılığlı bu sukluk-turur,  kiterdim bu sukluk közüm tok-turur	İnsanı kul eden bu ihtirastır; ben ihtirası bıraktım, artık gözüm toktur.
4730	Negü ter eşit dünyâ kodmış kişi,  yayığ dünyâka köñli todmış kişi	Dünyayı bırakmış ve bu dönek dünyadan bıkmış olan insan ne der, dinle.
4731	Ajunda tilekin bulundı özüm,  harislık özindin kiterdi közüm	Ben bu dünyada dileğimi buldum, her türlü ihtiras gözümden silindi.
4732	Özüm kodtı dünyâ tilek ârzûsın,  tilekim tükendi kesidi sözüm	Bu dünya ile ilgimi kestim ve bütün dilek ve arzuları üzerimden attım, artık dileğim kalmadı; işte bu kadar.
4733	Bu dünyâ içi bir tarığlağ-turur,  negü ekse munda yarın ol önür	Bu dünya bir tarladır, burada bugün ne ekilirse, yarın o biçilir.
4734	Uruğ edgü ekse öner edgülük,  ol edgü bolur ol yegü kedgülük	iyilik tohumu ekilirse, iyilik çıkar ve bu iyilik senin için yiyecek ve giyecek olur.
4735	Uruğ isiz ekse isiz ök önür,  ol isiz boyunka yarın yük bolur	Fenalık tohumu ekilirse, fenalık çıkar ve bu fenalık yarın insanın boynuna bir yük olur.
4736	Bu kün kodmağınça havâ ârzûlar,  yarın bulğu ermez özüm edgüler	Bugün bu nefsi ve arzuları üzerimden atmadan, benim yarın iyilik bulmama imkân yoktur.
4737	Seni kodmaz erken bu dünyânı kod,  saña todmaz erken sen ir aşnu tod	Bu dünya seni terketmeden, sen onu bırak; o senden bıkmadan, sen daha önce davran, onu gözünden düşür.
4738	Anı kodmasa sen seni kodğa ok,  añar todmasa sen saña todğa ok	Sen onu terketmezsen, o seni bırakacaktır; sen ondan bıkmazsan, o senden bıkacaktır.
4739	Bolup kalğu erse nerek bu ajun,  seni kodğu erse anı kod özün	Böyle olduktan sonra, bu dünyanın ne lüzumu var; onun seni terketmesini beklemektense, sen onu bırak.
4740	Munı kod tile ol ajunuğ turup,  erejin tiril anda meñü bolup	Bunu bırak, şimdi o dünyayı iste ve orada huzur içinde, ebedî hayat sur.
4741	Takı munda yegrek tileyin tese,  ikigün ajunuğ tileme usa	Bundan daha iyisi de var; eğer yapabilirsen, bunların ikisini de isteme.
4742	Yorı iki ajun idisin tile,  nerek dünyâ ukbi ikigün bile	Yürü, bu iki dünyanın sahibini iste; dünya ve âhiret, bu ikisinin de ne lüzumu var.
4743	Törütgenni bulsa törümiş seniñ,  yaratğannı bulsa yaratmış seniñ	Türeteni bulursan, türeyen senindir; yaratanı bulursan, yaratılan senindir.
4744	Törümişke korkma tileme tilek,  törütgenke korkğıl anı tut yölek	Türeyenden korkma ve ondan hiç bir dilekte bulunma; türetenden kork ve her şeyi ondan iste.
4745	Törütgen idi tapğı evre kodup,  törümişke tapmak bolurmu udup	Türeten rabbin ibâdetini geri bırakıp, türeyene uymak ve ona hizmet etmek değermi.
4746	İkide adın yok tapuğa işi,  ya tapğı yarağay kötürgey başı	Hizmetkârın şu iki şeyden başka kazancı yoktur : ya onun hizmeti makbule geçer ve başı yükselir.
4747	Ya tapğı yaramağa emgekleri,  yava bolğa üd kün tiriglikleri	Yahut hizmeti ve zahmetleri makbule geçmez; vakti ve ömrü boşuna harcanmış olur.
4748	Yarasa tapuğ beg kötürse anı,  bolur özke erksiz bu bulmış küni	Eğer hizmeti makbule geçer ve bey yükseltirse, aradığını bulduğu gün, o artık kendisine hâkim olamaz.
4749	Ara aç ara tok yügürgü kerek,  begi yatsa emgek bu körgü kerek	Bunun için bâzan aç, bâzan tok koşmak lâzım; beyi rahat ederse, onun zahmetini hizmetkârının yüklenmesi lâzımdır.
4750	Kalı siñmese kör bu kılmış tapuğ,  yava boldı isiz tiriglik kamuğ	Eğer onun bu yapmış olduğu hizmeti makbule geçmezse, bütün bir hayat, çok yazık ki, boşuna geçmiş olur.
4751	Kayu ol tapuğçıkaayğıl asığ,  bu tapğı içinde negü ol tatığ	Söyle, hizmetkârın elde ettiği nedir, onun bu hizmetinde ne gibi bir zevk vardır.
4752	Negü ter eşitgil ıla erkini,  tapuğçı törüsin ayur kör anı	Hizmetkârlık âdap ve erkânı hakkında ila büyüğü ne der, dinle.
4753	Baka barsa ters iş bu begler işi,  tapınsa telim terk yaranmaz kişi	Dikkat edersen, bu beylerin işi ters bir iştir; insan çok çalışmakla onlara kendisini kolay-kolay beğendiremez.
4754	Yarasa tapuğ özke erksiz bolur,  yaramasa tapğı küniñe ilür	Hizmeti beğenilirse, o kendi-kendisine hâkim olamaz; hizmeti beğenilmezse, o günden-güne itibardan düşer.
4755	Tapuğka ınanma ay tapğı telim,  tapuğ kılğa âhır başıñnı kalım	Ey hizmeti çok olan insan, sen hizmetine güvenme; bu hizmet, sonunda, senin başına mal olur.
4756	Sevindi tedükte sasıtur söker,  yazıldı tedükte buşup kaş tüger	O "memnun oldu" derken, ortalığı berbat eder, söğer; "yüzü güldü" derken, hiddetlenir, kaşlarını çatar.
4757	Tükel bilse bolmaz kılıklarını,  yeme alsa bolmaz alıklarını	Onların tabiatlerini tamamiyle öğrenmek imkânsızdır; yapacakları fenalıkları da önlemek mümkün değildir.
4758	Tüpi yel-turur bu ajun kör oğul,  kölike-turur kör karârı yok ol	Ey oğul, bu dünya bir kasırga rüzgârıdır; o hiç bir yerde karar etmeyen bir gölgedir.
4759	Sakım ol körü barsa körnü-turur,  tutayın tedükte yiter yok bolur	Dikkat edersen, o ancak göze görünen bir seraptır; tutmak istersen, ele girmez, yok olur.
4760	Kezigçe kelir kör bu devlet kurı,  tezig ol yayığ hem bolur terk karı	Bu saadet nöbeti, bak, sıra iie gelir; o dönektir, kaçmak ister, bir de çabuk ihtiyarlar.
4761	Kerek bolmaz emdi bu dünyâ maña,  ya devlet kezigi kezig ay toña	Bana böyle bir dünyanın lüzumu yoktur; bu sıtmaya benzeyen saadet nöbetini de istemem, ey kahraman yiğit.
4762	İdim yadı iş tap sevingü sevinç,  anıñ yarlığı tap avınğu avınç	Rabbimin zikri bana kâfi bir iştir ve yerinde bir sevinçtir; onun emirlerini yerine getirmek, benim için kâfi bir meşgaledir.
4763	Sevüg bolmasa tap idim sevmişi,  yağım yek-turur öz yağılamışı	Rabbimin sevdiği işler kâfi gelmezse, mücâdele etmek için, düşmanım olan şeytan vardır.
4764	Tilekim anıñdın umınçım añar,  sığınğu idim ol küvençim añar	Her arzumu Tanrıdan diler ve ona ümit bağlarım; her şeyde Tanrıya iltica eder ve ona güvenirim.
4765	Tonum koy yüñi tap yegüm arpa aş,  tükel boldı dünyâ maña ay kadaş	Giymek için, koyun yünü ve yemek için, arpa aşı bana yeter; ey kardeş, bu dünyadan başka bir şey beklemiyorum.
4766	Negü ter eşitgil bağırsak sözi,  üñürde turuğlı sakınuk özi	Mağarada yaşayan, merhametli ve takva sahibi insan ne der, dinle.
4767	Ajunda alındım özümke öñi,  kavuk sökti yem tap tonum koy yüñi	Dünyadan kendi hissemi aldım; kepekten yiyecek ile koyun yününden elbise bana yeter.
4768	Şekerde tatığlığ kavuk yür maña,  çuz ol bu örüm ton ağılar teñi	Kepek yemeği, benim için, şekerden daha tatlıdır; bu beyaz elbise, sırmalı ipeklilere bedeldir.
4769	Karın todğuça ye kamuğ yem içim,  kerek arpa yür tut todurğu açım	Her yiyecek ve içecekten ancak karnı doyuracak kadar yemeli; içinde ister arpa, ister darı olsun, bu da benim karnımı doyuracaktır.
4770	Toru ölmegüçe yegil ây kadaş,  yeme udlayu sen taduñ bolğa baş	Ey kardeş, sen ölmeyecek kadar bir şey ye; öküz gibi çok yeme, mizacın bozulur.
4771	Tatığ sürme tatığ kını ked katığ,  tatığka yanut ornı teñsiz batığ	Zevk-safa sürme, zevkin cezası çok ağırdır; zevk karşılığında elde edilen yer berbat bir bataklıktır.
4772	Açığ süçig aşlar boğuz tatğı ol,  boğuz tatğı sürgen kişi yılkı ol	Ekşi veya tatlı yemekler boğaz zevkidir; boğazına düşkün adam hayvandan başka bir şey değildir.
4773	Ağı çuz kedim ton kişi kedgüsi,  et öz örtgü tap kıl ay er edgüsi	İnsanlar ipekli ve sırma elbiseler giyerler; sen ancak vücûdunu örtecek bir şeyle iktifa et, ey erkeklerin iyisi. ¦
4774	Boğuz bir todunsa iki kün barır,  egin kedse bir ton iki yıl kalır	Boğaz bir doyarsa, bu iki gün devam eder; sırta giyilen bir elbise iki yıl dayanır.
4775	Bu iki üçün özüm kul kılıp,  kişi tapğı kılmak yararmu bilip	Bu iki şey için insanların hizmetine girmekle, kendini bile-bile kul etmek değer mi.
4776	Ediz arşta altın serâ’ka tegi,  tüzü barça muñluğ-turur bir teñi	Yukarıda Arş'tan aşağıdaki toprağa kadar, dünyada mevcut ne varsa, bunların hepsi, istisnasız, muhtaç durumdadır.
4777	Meger bir bayat ol tükel muñsuzun,  muñuğ bildeçi ol bağırsak tüzün	Her şeyden müstağni ancak bir Tanrı vardır; o ihtiyaçları bilir, merhametli ve halimdir.
4778	Köñül bir bayatka uladım köni,  tilekçi bolup-men tiler-men anı	Gönlümü ihlâs ile bir olan Tanrıya ulaştırdım; ısteyici sıfatı ile yalnız onu istiyorum.
4779	Barı boldı şeksiz maña belgülüg,  köñül bütti yırlar tilim ülgülüg	Onun varlığına gönülden iman ettim; gönlüm inandı ve dilim şevkle onu zikreder.
4780	Barıña mukır-men tiler>	Varlığını ikrar ediyor ve gece-gündüz uyumadan, onu istiyorum; fakat onu nerede arayacağımı kendim de bilmiyorum.
4781	İdimni tiler>	Geceleri gözlerimi kırpmıyorum, rabbimi diliyorum; nişanını buluyorum, fakat onu gören yok.
4782	Tilegli udımaz tile tınmağıl,  tilep bulmadım tep titip yanmağıl	Arayan uyumaz, durmadan ara; arayıp ona yaklaşmışken, bulamadım diye, geri dönme.
4783	Tile tutçı tınma tilep yetgü yok,  tilep bulmadım tep yanın yatğu yok	Durup-dinlenmeden ara; aramakla ona erişebilen yok; fakat arayıp da, bulamadım diye, yan yatmak da doğru değildir.
4784	Tilegli yügürgü kerek tınmadı,  tınıp yatğuçılar tilek bulmadı	Arayan kimse dinlenmeden koşmalıdır; dinlenerek yatan kimseler aradıklarını bulamadılar.
4785	Tilep tınmağuçı ne bulmaz bolur,  tınıp yatsa ârzû tilek kim bulur	Durmadan arayanlar neler bulmazlar; kim dinlenip-yatmakla arzusuna kavuşur.
4786	Meni ol tiledi eñ aşnu sevip,  anı men tiler boldum emdi ivip	ilk önce, severek, o beni arzuladı; ben de şimdi çırpınarak, onu arar oldum.
4787	Meni aşnu ol koldı erdi ezel,  anın men kolur boldum emdi tükel	Önce o beni ezelde istemiş idi; onun için şimdi ben de yalnız onu ister oldum.
4788	Bu mundağ idimni kalı sevmeyin,  tilep bulğuka öz kalı ivmeyin	Böyle rabbimi nasıl sevmem; onu arayıp-bulmak için, nasıl çırpınıp durmam.
4789	Muñumka takımka maña ol yarar,  belâ kadğu tegse meni ol yular	Muhtaç olduğum zaman, başım sıkıldığı zaman, bana o yardım, eder; belâ ve kaygı gelirse, beni o kurtarır.
4790	Meni ol üdürdi eñ aşnu tilep,  anın öz tiler boldı köñlin ulap	ilk önce o beni isteyerek seçti; bu sebepten şimdi ben onu gönülden arzuluyorum.
4791	Meni ol törütti bu ol çın sözüm,  meni ol igidti bedüdi özüm	Bu sözüm doğrudur, beni o yarattı, yetiştirdi ve ben de böylece büyümüş oldum.
4792	Tüñüldüm bu halktın sığındım añar,  küdezgey meni ol kamuğdın sıñar	Ben halktan vaz geçtim, Tanrıya sığındım; o beni her şeyden korur.
4793	Özüm kalsa yalñuz idim yadı tap,  özüm sözlegüke idim atı tap	Yalnız kalırsam, bana rabbimin zikri yeter; zikretmek için, bana rabbimin adı yeter.
4794	Avıñum sığıñum yölekim tokum,  ol ol bir idi todğu açım tokum	Avunacağım, sığınacağım, desteğim ve dayanağım odur; açlığımda ve tokluğumda beni gözeten o bir olan rabbimdir.
4795	Negü ter eşitgil süzülmiş kişi,  idisi bile çın tüzülmiş kişi	Kalbi temizlenmiş ve Tanrıya gerçekten ulaşmış olan insan ne der, dinle.
4796	Köñüldeki sırrım açar-men saña,  tilek ârzû birle uçar-men saña	Gönüldeki sırrımı sana açarım, dilek ve arzu ile sana uçarım.
4797	Küvengü avınğu sığınğu idim,  kamuğdın üzüldüm kaçar-men saña	Benim güvenecek, avunacak ve sığınacak rabbim sensin; her şey ile ilgimi kestim, sana sığınırım.
4798	Ol ajunka ornuñ bu ajun-turur,  munı kodmağınça anı kim bulur	Senin o dünyadaki yerin bu dünyaya bağlıdır; bu dünya hava ve heveslerinden vazgeçmeden, o dünyayı kim kazanabilir.
4799	Yüz utru kitergü bu dünyâ salıp,  anın bolsa ukbi bulunğay alıp	Bu dünyadan uzaklaşıp, ondan vaz geçmek lâzımdır; ancak böylelikle ukbâ elde edilebilir.
4800	Yayığ dünyâ bekrü eligde tutup,  negü teg bulur meñü ajun yatup	İnsan bu dönek dünyaya sarılır ve onun zevklerine mukavemet etmezse, ebedî dünyayı nasıl bulur.
4801	Hatarlığ-turur dünyâ nûşı ağu,  arığın tile barça içgü yegü	Bu dünya tehlikeler ile doludur, onun şerbeti zehirdir; sen bütün içecek ve yiyeceklerde temizlik ara.
4802	Kodu bergü dünyâ tilek ârzûsın,  anın bulsa ukbi orun edgüsin	Ukbâda iyi bir yer bulabilmek için insan bu dünyanın dilek ve arzularından vazgeçmelidir.
4803	Hakikat munı bil ay ögdülmişim,  ayayın saña men özüm bilmişim	Ey Öğdülmiş'im, ben sana kendi bildiklerimi söyleyeceğim; sen bunları hakikat bil.
4804	Bu tört neñ tükel kodmağınça kişi,  adın tört kılumaz kişi uz işi	insan şu dört şeyden tamamen vazgeçmedikçe, diğer dört işi iyice yapamaz.
4805	Bu dünyâ işin kodmağınça tükel,  kılumaz bu ukbi işin ay ınal	Bu dünya işini tamamen bırakmadıkça, insan ukbâ işini yapamaz, ey inanılır insan.
4806	Kişide yırak bolmağınça kadaş,  bayat tapğıña tegse bolmaz adaş	Ey kardeş, insanlardan uzaklaşmadıkça, Tanrıya ibâdet ile meşgul olunamaz.
4807	Havâ ârzû boynı sımağınça öz,  könilik yolıña kirümez et öz	Kendi nefis ve hevesinin başını ezmedikçe, vücût doğruluk yoluna giremez.
4808	Köñüldin çıkarğu kamuğ dünyâsın,  añar ötrü kirse bayat sevgi çın	Gerçek Tanrı sevgisinin girebilmesi için, insan gönlünden bütün dünya arzularını çıkarıp-atmalıdır.
4809	Tünek ol bu dünyâ müsülmân öze,  tünekte erej kolma köñlüñ tüze	Bu dünya müslümanlar için bir zindandır; zindanda huzur arama; gönlünü doğrult.
4810	Et öz ülgi berme katığlan usa,  özüñ yolka köñey anıñda basa	Elinden geldiği kadar vücûdun isteklerini yerine getirmemeğe gayret et; ancak böylelikle kendin doğru yola girebilirsin.
4811	Yava kılmağıl bu keçer üd künüñ,  yana bulğu ermez keçigli tünüñ	Bu geçici zaman ve gününü boşuna sarfetme, her geçen gecen bir daha geri dönmeyecektir.
4812	Keçer kün yava bolsa öknür kedin,  tiriglik yava kılsa bulmaz adın	Geçen günün boşuna geçerse, sonunda peşiman olursun; bu hayatı boşuna harcarsan, onu tekrar elde edemezsin.
4813	Negü ter eşit kör ay bilgi teñiz,  özi kodkı alçak ne köñli ediz	Dinle, bilgisi deryalar kadar geniş, mütevazı, gönülü alçak, fakat kendisi yüksek olan insan ne der.
4814	Uluştın uluşka köçügli kişi,  köçin öñdün ıdsa iter uz işi	Diyardan-diyara göçen insan eşyalarını önceden gönderirse, işini daha iyi yapmış olur.
4815	Bu köçmezde açnu köç ıdsa oza,  köçüp barsa asğı yarutur köze	Kendisi daha göç etmeden, göçünü önceden gönderirse, oraya varınca, onun için çok faydalı olur.
4816	Kerek ıd köçüñni kerek ıdmağıl,  özüñ köçgü âhır osal bolmağıl	Göçünü ister gönder, ister gönderme; fakat sonunda kendin nasılsa göçeceksin, gafil olma.
4817	Kerek erse beg bol kerek erse kul,  uzun kalğu ermez ölüm tuttı yol	ister bey ol, ister kul, burada uzun zaman kalacak değilsin; ölüm artık seni yolda bekliyor.
4818	Kerek miñ yaşağıl kerek on sekiz,  özüñ ölgü edgü atıñ kodğıl iz	ister bin yıl yaşa, ister on sekiz, bir gün öleceksin; eser olarak, iyi ad bırakmağa çalış.
4819	Kerek erse bay bol kerek yok çığay,  tiriglikni yer bu keçer yıl kün ay	ister zengin ol, ister yoksul ve fakir, her geçen yıl, ay ve gün hayatı kemirmektedir.
4820	Başıñ kökke tegse bedüklük atın,  kirip yatğu ornuñ kara yer katın	Büyüklük ve şöhretle başın ne kadar göklere yükselirse-yükselsin, sonunda girip-yatacağın yer kara toprağın altıdır.
4821	Tiriglik bulup er yava kılsa üd,  özin otka attı uş ol yılkı ud	Hayat nimetini elde edip de vaktini boşuna geçiren insan kendisini ateşe atmış demektir; o hayvandan farksızdır.
4822	Esenlik bulup er yava kılsa yaş,  bu körksüz tiriglik bolur ay kadaş	insan sağlık bulup da ömrünü boşuna sarfederse, ey kardeş, bu çok çirkin bir hayat olur.
4823	Meniñ kadğumı sen yeme ay kadaş,  sen öz kadğuñı ye töküp közde yaş	Ey kardeş, sen benim kaygımı yeme; sen gözünden yaş dökerek, kendi derdin ile uğraş.
4824	Bu dünyâ işi bek tuzakçı-turur,  tuzakka ilinme seni berkitür	Bu dünya işi sağlam bir tuzaktır; tuzağa düşme, seni sım-sıkı yakalar.
4825	Bu kün keldi devlet tilekçe yorır,  ınanma añar sen yana terk barır	Bugün sana saadet geldi, senin arzuna göre hareket eder; fakat sen ona inanma, o yine çabuk gider.
4826	Usanma ölümke sakınma uzun,  busuğdın çıkar teg çıkar üdsüzün	Gafil olma, ölümü uzak sanma; onu beklemediğin bir anda, pusudan çıkan bir düşman gibi, karşında bulursun.
4827	Üküş miñ osalığ ölüm basmış ol,  telim yumğılarığ ölüm saçmış ol	Binlerce gafil kimseye bu ölüm baskın yapmıştır; bir çok toplulukları bu ölüm dağıtmıştır.
4828	Negü ter eşit emdi köñli oduğ,  ölümke osal bolma teggey yoduğ	Şimdi gönülü uyanık insan ne der, dinle; ölüme karşı gafil davranma, zararını görürsün.
4829	Üküş ternekig kör taradı ölüm,  ölümüg sakınsa akar köz yulum	Bir çok toplulukları, bak, ölüm dağıttı; ölüm hatırıma geldikçe, göz yaşım çeşme gibi akar.
4830	Menin köksegüçi meni kalmadı,  asığ kılmadı sü itiglig tolum	Ben diyerek, göklere yükselmek isteyenin benliği kalmadı; silâhlı ordular ona karşı kâr etmedi.
4831	Usanma tiriglik barır belgüsüz,  keçer uş bu üd kün yana yanğusuz	Gafil olma, hayat belli etmeden gider; bu zaman ve gün bir daha geri gelmemek üzere geçer.
4832	Erejke avınma yava bolğa kün,  bu kutka ınanma yayığ ol otun	Huzura dalıp, kendini avutma, yoksa günün boşuna geçer; bu saadete inanma, o dönek ve küstahtır.
4833	Bedük men tegüçini tuttı ölüm,  uluğ men tegüçini uttı ölüm	Ben büyüğüm diyeni ölüm yakaladı; "ben uluyum" diyeni ölüm yendi.
4834	Ölüm buzdı ordu telim kend uluş,  ölüm buzdı karşı saray ev üküş	Ölüm bir çok şehir ve memleketleri viraneye çevirdi; ölüm bir çok saray, köşk ve evleri yıktı.
4835	Neçe miñ tirig öldi tolup yatur,  biziñ kelgümizni küdezip yatur	Yaşayan kaç bin insan öldü ve yerin altına girip-gizlendi; orada bizim de gelmemizi bekliyorlar.
4836	Baka kör olarığ sen açğıl közüñ,  begig kulda adra bilürmü özüñ	Onlara dikkatle bak, gözünü aç; beyi kuldan ayırabilirmisın.
4837	Uluğluk ölümke asığ kılmadı,  ölümdin kaçığlı keçig bulmadı	Büyüklük ölüme karşı fayda etmedi; ölümden kaçan — kaçacak bir yol bulamadı.
4838	Ağır savçılarığ iletti ölüm,  adın kim itügey ot em ya tolum	Nice ulu peygamberleri ölüm götürdü; artık kim ona karşı ilâç, deva veya silâh bulabilir.
4839	İnançsız-turur bu cefâçı ajun,  yayığ kılkı irsel kılınçı otun	Bu cefacı dünyaya inanılmaz, o dönektir; onun tabiatı vefasızdır, küstahça hareket eder.
4840	Negü teg keçürse keçer terk küni,  barır edgü isiz ne egri köni	Nasıl geçerse-geçsin, onun günü çabuk geçer; iyisi de, kötüsü de, eğrisi de, doğrusu da fânidir.
4841	Tokun ma keçer hem açın ma keçer,  ne begke kılur yüz ne bay kul seçer	insan doysa da geçer, aç kalsa da geçer; ne beye yüz verir, ne zengin, ne de kul seçer.
4842	Ereji uzamaz ne emgekleri,  nerek ötrü munça çoğı ün urı	Onun ne huzuru ve ne de zahmeti uzun sürer; ey oğul, bu kadar gürültü ve patırdıya ne lüzum var.
4843	İdi yakşı aymış bügü bilgi keñ,  kılıkı yorıkı bile köñli teñ	Hakîm, bilgisi geniş, düşünce ve hareketi birbirine uygun olan kimse çok iyi söylemiş.
4844	Az edgüke yalñuk unıtur özin,  yaşıl kökte üstün yorıtur sözin	Küçük bir saadete erince, insan kendisini unutur; sözünü mâvî gökten daha yukarılara yükseltir.
4845	Neçe kür kögüzlüg küvenür erig,  ölüm yençti kögsin saçıttı közin	Nice kabadayı, kibirli ve mağrur insanların göğüsünü ölüm ezmiş ve gözünü çıkarmıştır.
4846	Bu erdi saña çın bağırsaklıkım,  munu sözledim men saña ay akım	İşte bu söylediklerim sana gerçek bağlılığımın bir nişanıdır, ey cömerdim.
4847	Kim erse bu halığ bilür erse çın,  arçar bolğu ermez bu dünyâ yakın	Bu hakikate vâkıf olan insan hiç bir zaman bu dünyaya kıymet vermez.
4848	Yitürdüm yegitlik yetildi yaşım,  yıpar kitti kâfûr eşündi başım	Gençliği kaybettim, yaşım ileriledi; misk yerine başım kâfur örtündü.
4849	Seziksiz ölümke anunğu üdi,  bu künde naru ol ay yalñuk kedi	Ey insanların iyisi, bundan sonra artık, şüphesiz, ölüme hazırlanma zamanı gelmiştir.
4850	Ölüm kadğusı tuttı ketti sevinç,  ölümde kedin iş negü teg erinç	Ölüm kaygısı sardı, sevinç artık bizden gitti; ölümden sonra, acaba, hâlimiz nice olacaktır.
4851	Bu kadğu sakınç birle erken özüm,  negü teg iligke barır-men tüzüm	Ey temiz kalpli insan, ben bu kaygı ve endişe içinde kıvranırken, nasıl kalkıp, hükümdarın yanına giderim.
4852	İligke meniñdin asığ bolmağay,  tusulsu tese hem tusu bulmağay	Hükümdar benden hiç istifâde edemeyecektir; kendisine faydalı olmamı istiyorsa, ona hiç bir faydam dokunamayacaktır.
4853	Kalı ol ajunluk tilese meni,  meni bardı saknıp yorısu köni	Eğer beni öteki dünya için yanında istiyorsa, beni yanında farzederek, doğru yola gitsin.
4854	Apa oğlını emdi erklig bayat,  törütti iki iş üçün berdi at	Kadir Tanrı insan-oğlunu iki şey için yaratmış ve bundan dolayı ona bu adı vermiştir.
4855	Tamuğka ya uçmak begi bolğuka,  ağırlık üçün ya uçuz kılğuka	O ya cehennemde yanmak veya cennette bey olarak, sefa sürmek için yahud bu dünyada itibarlı veya itibarsız olmak için yaratılmıştır,
4856	Ağırlık tilese ayu berdi yol,  uçuzluk yolın ma seçe berdi ol	itibarlı olmak istersen, bunun yolunu göstermiştir; itibarsızlık istiyorsan, onun da yolunu çizmiştir.
4857	Kerek emdi kulka özi kullukın,  tükel kılğu bulsa bayat tevfikın	Şimdi kulun, Tanrının tevfikına mazhar olması için, kendi kulluğunu tam olarak yerine getirmesi lâzımdır.
4858	Kalı bulsa tevfik bayattın kulı,  kamuğ edgülükke açıldı yolı	Eğer kul Tanrının tevfikına nail olursa, ona bütün iyiliklerin yolu açılmış demektir.
4859	Katığlañu ötrü yetürgü tapuğ,  tümen edgülükke açılğay kapuğ	Bundan sonra da bütün ibâdetlerin yerine getirilmesine gayret etmelidir; böylece insanı binlerce iyiliklere götüren kapılar açılır.
4860	Bu erdi munukı meniñ bilmişim,  saña sözledim men ay edgü işim	İşte benim bildiklerim bunlar idi; sana söyledim, ey iyi arkadaşım.
4861	Selerke meniñdin asığ söz kerek,  özümde körü bu sözüm edgürek	Size benim faydalı sözlerim lâzımdır; benim sözlerim kendimden daha iyidir.
4862	Kalı ukbi kolsa yorıkı bu hâl,  kalı dünyâ kolsa bilir sen tükel	Eğer ukbâ istersen, onun yolu böyledir; eğer dünya istersen, sen kendin bunu daha iyi bilirsin.
4863	Bolu berdi eren kelü berdi kut,  negü kolsa ârzû kelü berge büt	Felek rast getirdi, sen saadete kavuştun; başka ne gibi arzuların varsa, anlar da gelecektir, buna inan.
4864	Meniñde negü bar adın edgü iş,  silerke asığ kılsa ay edgü iş	Bende size faydah olacak başka ne gibi bir iyilik var, ey iyi arkadaşım.
4865	Kodu bersü ilig meni teñrike,  duâçı bolayın añar edgüke	Hükümdar beni Tanrıya bıraksın; iyiliği için, ona duacı olayım.
4866	Bilig aytur erse unu bilmişim,  eşittiñ ayu ber negü aymışım	Bilgi istiyorsa, işte bildiklerim bunlardır; sen işittin, sana söylediklerimi ona da naklet.
4867	Sözümni tutuñlar kalı tutmasa,  yarın kelge barça bu kün bütmese	Sözümü tutunuz; eğer tutmazsanız, bugün ummadıklarınızın hepsi yarın başınıza gelecektir.
4868	Bu söz yakşı aymış ay bilgi teñiz,  munı işke tutsa kızartur meñiz	Denizler kadar bilgili insan şu sözü çok iyi söylemiş; insan buna göre hareket ederse, bahtiyar olur.
4869	Bu kün bu sözüm kör saña tuş bolur,  yarın anda körgil saña tüş bolur	Bu sözüm, bak, bugün sana eş olur; yarın orada bunun ecrini bulursun.
4870	Usanma katığlan sözüm işke tut,  kalı tutmasa sen munu uş bolur	Gafil olma, sözüme göre hareket etmeğe gayret et; eğer sözümü tutmazsan, işte söylediklerim başına gelir.
4871	İligdin kolu ber meniñ udrümi,  yarağı ne erse otı kıl emi	Hükümdardan benim için özür dile; ne yapmak lâzım ise, onu yap ve bu işi hallet.
4872	Saña tegdi emgek kelü hem baru,  yanutı bayat bersü kün teg yaru	Boraya gelip-gitme zahmetine katlandığın için, Tanrı sana bunun ecrini ihsan etsin, güneş gibi parla.
4873	Ağır kılma köñlüñ maña ay kadaş,  yakınlık içinde meni tutma taş	Ey kardeş benim için kendini üzme; bana karşı duyduğun sevgiyi eksik etme.
	Öğdülmiş cevabı Odgurmışka	OĞDÜLMİŞ'İN ODGURMIŞ'A CEVABI
4874	Yanut berdi ögdülmiş aydı tilin,  özüm uktı emdi könilik yolın	Öğdülmiş cevap verdi ve : — Şimdi ben hakikat yolunu anladım — dedi —
4875	Eşittim sözüñni ögün tıñladım,  sözüm kestim emdi sözüg teñledim	Söylediklerini dikkatle dinledim; sözlerini iyice tarttım; diyecek sözüm kalmadı.
4876	Köni sözlediñ söz bütünlük bu ol,  munıñda narukı neçe egri yol	Doğru söyledin, hakikat budur; bundan başkası hep eğri yoldur.
4877	Seniñde-turur çın meniñde oyun,  oyun kaldı çınka berür-men boyun	Hakikat sendedir, benimki ise, oyundur; hakikate boyun eğiyorum ve oyunu bırakıyorum.
4878	Barayın men emdi esen edgü kal,  ikigün ajunluk ayâ edgü fâl	Şimdi ben gideyim, sen sağ ve esen kal; ey her iki dünya saadetine kavuşan insan.
4879	Bayat bersü tevfik saña küç kadaş,  duâda unıtma köñül tutma taş	Ey kardeşim, Tanrı sana tevfik ve kuvvet versin; dualarında beni de unutma, gönülden çıkarma.
4880	Meni me bayattın kolu bir turup,  aça bersü köñlüm bayat odğurup	Benim için de Tanrı'ya duâ et; Tanrı beni uyandırsın ve gönül gözümü açsın.
4881	Sözin kesti koptı adakın örü,  esenleşti evke yüz urdı körü	Sözünü kesti, ayağa kalktı, vedâlaştı ve evine doğru yola düştü.
4882	Atın mindi evre eviñe kelip,  tüşüp kirdi turdı bir ança tınıp	Atına binip, tekrar evine geldi ve girip, bir az dinlendi.
4883	Yedi içti ança sakındı özün,  eşitmiş sözini bışurdı uzun	Yedi, içti ve bir müddet düşünceye daldı; işittiği sözler üzerinde uzun-uzun durdu.
4884	Yaşık badı yüzke kura yüz bağı,  ajun toldı bütrü kara yer toğı	Güneş yüzüne siyah peçe örttü, her tarafı toz-duman rengi kapladı.
4885	Küjek yazdı rûmi kızı örtti yüz,  kara saç boduğı ajun toldı tüz	Rûmî kızı zülüflerini çözerek, yüzünü örttü; her taraf siyah zülüf rengini aldı.
4886	Tükel zengi yüzi urundı kalık,  uçar tındı kodtı yorığlı yorık	Göğün her tarafı zenci yüzüne döndü; uçan kuşlar kondu, dolaşan mahlûklar durdu.
4887	Yunup kıldı yatğu namâzın turup,  töşek koldı yattı yarağın körüp	Kalkıp, âbdest aldı ve yatsı namazını kıldı; yatak istedi ve işlerini bitirip, yattı.
4888	Udıp bardı azrak odundı yana,  töpüdin savılmış bakırsukuna	Bir az uykuya daldı, tekrar uyandı; Merih yıldızı tepeden kenara kaymıştı.
4889	Yana kördi ülker savılmış başı,  toğardın çadan kopmış örlep tuşı	Tekrar baktı, Ülker yıldızının başı ufka kaymış, karşısında şarktan Akrep kalkıp, yükselmişti.
4890	Yana yattı ança usı kelmedi,  keziglig kişi teg közin yummadı	Tekrar bir az yattı, fakat uyuyamadı; bir nöbetçi gibi, gözünü yummadı.
4891	Usuz yattı saknu bir ança oduğ,  kalık kırtışı tuttı kâfûr boduğ	Uyumadan, bir müddet yattı, düşündü; göğün derisi kâfura boyandı.
4892	Abir bürkirer teg tünerdi kalık,  sata koptı yerdin yadıldı butık	Abîr serpilmiş gibi, gök alacalandı; ufuktan etrafa dallanarak, mızraklar yükseldi.
4893	Yaşık örledi yerde koptı toğı,  yaka keldi aşnu tokuz al tuğı	Güneş yükseldi, yerden toz kalktı; dokuz al tuğu yaklaşmağa başladı.
4894	Turup koptı yundı kör ögdülmişe,  namâzın yetürdi okıp bilmişe	Öğdülmiş kalkıp, âbdest aldı; namazını kıldı ve duâ etti.
4895	Kıza baktı yerdin sata kalkanı,  turup karşıka bardı kirdi köni	Kızarmış mızraklar ile kalkan ufuktan gözükürken, kalkıp, saraya gitti ve doğruca içeri girdi.
4896	Eşitti ilig kör añar kıldı yol,  bu kirdi iligke kavuşturdı kol	Hükümdar geldiğini haber alınca, onu yanına çağırttı; Öğdülmiş huzuruna girip, ellerini kavuşturdu.
4897	İlig imledi berdi oldruğ orun,  bu keçti orunka siliglik kurun	Hükümdar işaret etti ve ona oturacak yer gösterdi; o edeple, vakarla gösterilen yere geçti.
	İlig suali Öğdülmişke	HÜKÜMDARIN ÖĞDÜLMİŞ'E SUÂLİ
4898	Bir ança turup söz ayıttı ilig,  ayur sözle keldür ay kılkı silig	Bir parça durduktan sonra, hükümdar sordu : — Ey temiz tabiatlı, söyle, ne haber — dedi —
4899	Negü ter kadaşıñ ne boldı eşiñ,  ne boldı tilekiñ kelirmü işiñ	Kardeşin ne diyor, işin nasıl oldu; dileğin ne oldu, arkadaşın geliyor mu.
	Öğdülmiş cevabı İligke	ÖĞDÜLMİŞ'İN HÜKÜMDARA CEVABI
4900	Yanut berdi ögdülmiş aydı sözi,  negü teg yorımış sözi tüp tözi	Öğdülmiş cevap verdi, onun söylediği sözleri, neler konuştuklarını, hepsini olduğu gibi anlattı.
4901	İkigün arala yorımış sözüg,  ötündi iligke kamuğ tüp tözüg	İkisi arasında konuşulan sözleri hükümdara aynen arzetti.
4902	Eli turdı ança sakındı özün,  köñül bertti yaşı yuvuldı közün	Hükümdar bir az durdu ve kendi-kendine düşündü; gönülü yaralandı ve gözlerinden yaş döküldü.
	İlig cevabı Öğdülmişke	HÜKÜMDARIN ÖĞDÜLMİŞ'E CEVABI
4903	Ayur ol kadaşıñ köni sözlemiş,  söz ol söz-turur kim ol aymış temiş	Hükümdar : — Kardeşin doğru söylemiş; söz onun söylediği sözdür — dedi —
4904	Bu kün biz kılurmız özümizke küç,  añar ma takı küç kılurmız hem öç	Bugün biz kendimize zulüm ettiğimiz gibi, ona da zulüm ve eziyet ediyoruz.
4905	Keçigli-turur bu ajun kalğusuz,  bu kalmış tiriglik yeme belgüsüz	Bu dünya geçicidir, kalmaz; bu kalan hayatın da ne kadar süreceği belli değildir.
4906	Seziksiz kelir utru meñü ajun,  erej erse emgek uzalmaz uzun	Hiç şüphe yok, ebedî dünya bize doğru yaklaşmaktadır; ister bize huzur, ister zahmet getirsin, gelmesi uzun sürmez.
4907	Meñilik ol ol anda bulsa ereş,  bolur edgü ornı bulur edgü eş	Nerede huzur varsa, rahat oradadır; orada insanın yeri ve yolu iyi olur.
4908	Odunmış-turur ol kadaşıñ tükel,  anı biz okımak idi ked muhâl	Senin kardeşin gafletten tamâmiyle kurtulmuştur; onu çağırtmakla buraya getirmemize imkân yoktur.
4909	Biziñ bu özümiz havâka bulun,  yavalıkka üdlek keçip bardı kün	Bizim bu varlığımız hava ve hevesin esiridir; zamanımız ve hayatımız boşu-boşuna geçip-gidiyor.
4910	Negü ter eşit emdi köñli tirig,  saña yakşı sözlep berür öt erig	Dinle, imdi gönülü diri olan insan ne der; bak, sana iyi sözler ile öğüt ve nasihat verir.
4911	Havâ nefs yağı ol kalı bulsa küç,  yetürgey seziksiz saña eski öç	Hava ve nefis sana düşmandır; imkân bulursa, hiç şüphe etme, senden eski öcünü alacaktır.
4912	Havâ nefs tirilse ölür bu köñül,  köñül ölse tâat kalur ay oğul	Hava ve nefis canlanırsa, gönül ölür;gönül ölürse, ibâdet ihmâl edilir, ey oğul.
4913	Biziñ köñlümiz öldi bolğa bu kün,  havâ nefs me kıldı boyun ked yoğun	Hava ve nefis boynunun bu kadar kalınlaşmış olduğuna bakılırsa, bizim gönlümüz bugün ölmüş olmalıdır.
4914	Uluğluk bedüklük bu devlet küni,  uzun turğu ermez ay köñli köni	Ululuk, büyüklük ve bu saadet günleri uzun sürecek değildir, ey temiz kalpli insan.
4915	Ereji az ol körse emgek üküş,  baş ağrığ telim bar ma karğış söküş	Dikkat edersen, bu dünyanın huzuru az, eziyeti çoktur; zahmeti çok olduğu gibi, üstelik bir de lanet ve bed-duâya uğramak felâketi vardır.
4916	İdi yakşı aymış biliglig kişi,  ajunuğ sınayu yetilmiş yaşı	Bilgili ve dünyada tecrübeler görerek yaşı ilerilemiş olan insan çok iyi söylemiştir.
4917	Uluğlukka artuk küvenme küle,  uluğ bolduñ erse baş ağrığ bile	Büyüklük ile fazla sevinme ve gururlanma; insan büyüdükçe zahmeti de artar.
4918	Sevinç kayda erse soñında belâ,  erej kayda erse miñ emgek bile	Sevinç nerede ise, sonunda belâ vardır; huzur nerede ise, bin türlü eziyet de oradadır.
	İlig suali Öğdülmişke	HÜKÜMDARIN ÖĞDÜLMİŞ'E SUÂLİ
4919	Yana aydı ilig ay ögdülmişim,  tilekim bu erdi anı kolmışım	Hükümdar tekrar: — Ey Öğdülmiş'im — dedi— kardeşini buraya çağırmaktan maksadım,
4920	Sebeb bolsa erdi maña edgüke,  tirilgeymü erdi köñül ay böke	Beni iyiliğe sevketmesi idi; ey pehlivan, acaba gönlüm tekrar canlanabilirini.
4921	Tirendi unamaz berü kelgeli,  ne iş tuş kadaşlar yüzin körgeli	Direndi, buraya gelmeğe, eş-dost ve kardeşlerinin yüzünü görmeğe razı olmadı.
4922	Ol aymış sözüg körse barça köni,  küçese yeme bolmaz emdi anı	Dikkat edersen, söylediklerinin hepsi doğrudur; onu şimdi zorlamak da yerinde olmaz.
4923	Saña ma üküş tegdi emgek yorıp,  tilin sözlediñ hem yügürdüñ arıp	Sana da gidip-gelmek zahmet oldu; çok konuştun, çok koştun ve çok yoruldun.
4924	Küdelim körelim yeme ay akı,  negü ol âhır hal üd üdlek takı	Bekleyelim, bir bakalım, ey cömert; sonu ne olacak ve zaman bize daha neler gösterecektir.
4925	Kara tün içinde-turur kelgü iş,  yarutur yaruk kün ayâ edgü iş	Gelecek hâdiseler karanlık geceye bürünmüştür, ey iyi arkadaşım, ancak parlak güneş aydınlatabilir.
4926	Kuruğluğ-turur bu zamâne yası,  ara asğı tegrür arala yası	"Zamane yayı kuruludur; insanlara bâzan faydası, bâzan de zararı dokunur.
4927	Bayat hükmiñe kod kamuğ işlerig,  üdi kelse itlür açar ay tirig	Bütün işleri Tanrı hükmüne bırak; vakti gelince, yoluna girer ve kendiliğinden açılır, ey gönlü diri olan insan.
4928	Kayu iş kılıp bulmasa ol tatığ,  kodu bergü ançan ay bilgi batığ	İnsan hangi iş ile uğraşır ve ondan netice alamazsa, onu bir müddet bir tarafa bırakmalıdır; ey derin bilgili insan.
4929	Bu dünyâ yañı bu ederse kaçar,  kodu berse evre saña yol açar	Bu dünyanın huyu böyledir; peşine düşersen, senden kaçar; vaz geçsen, sana doğru gelmeğe başlar.
4930	Küdelim bir ança sınalım anu,  negü teg âhır hal zamâne küni	Bir az bekleyelim ve onu tecrübe edelifn; sonu ne olacak ve önümüzdeki günler bize neler gösterecek.
4931	Yana bolğa bizni tilegey turup,  özi öz yegin kılğa yetrü körüp	Olabilir ki, bir gün bizi ister; iyice düşünerek, kendisi için hangisi daha faydalı ise, onu yapar.
4932	Muñar tegdi kesti sözini ilig,  turup çıktı ögdülmiş akru silig	Buraya gelince, hükümdar sözünü kesti; Öğdülmiş yavaşça kalkıp, dışarı çıktı.
4933	Yeme keçti kaç kün bu sözke adın,  sakındı ilig baktı ördün kedin	Bu konuşmadan sonra yine bir kaç gün geçti; hükümdar iyice baktı, bu işin ilerisini ve gerisini düşündü.