|
Eski Türkçe aslı |
Günümüze aktarımı |
LXXIV |
Odgurmış Öğdülmişke Keñeş Bermişin Ayur |
Odgurmış'ın Öğdülmiş'e Tavsiyede Bulunduğunu Söyler |
5721 |
Yanut berdi odğurmış aydı kadaş, eşitgil sözümni ay köñli tüdeş |
Odgurmış cevap verdi ve : — Ey kardeş, sözümü dinle; ey gönlü gönülüme uyan—dedi — |
5722 |
İdi edgü niyyetni kılmış özüñ, bayat bersü tevfik yarutsu közüñ |
Sen çok iyi niyet etmişsin, Tanrı seni muvaffak ve mes'ûd etsin. |
5723 |
Bir ök törlüg ermez bu işke bilig, büte törlüg iş bar tegürgü elig |
Bu iş için tek bir bilgi kâfi değildir; bunun için dünyada yapılacak pek çok iş vardır. |
5724 |
Olarda biri bu ayayın eşit, yarağı körüp bil sen ötrü iş it |
Onlardan biri şudur, dinle, sana söyleyeyim; muvafık görürsen, düşün ve ona göre hareket et. |
5725 |
Bu kün anda turmak saña edgürek, yana munda turmak maña edgürek |
Bugün orada bulunmak senin için dana iyidir; burada durmak da benim için daha iyidir. |
5726 |
Seniñdin bu kün ilke asğı üküş, buzulsa asığ bolğa karğış söküş |
Memleket bugün senden çok istifâde görmektedir; bu faydaya halel gelirse, yerini lanet ve bed-duâ alır. |
5727 |
İlig kıldı ilke kör elgiñ uzun, kılur sen kamuğ edgü atıñ tüzün |
Hükümdar sana memleket işlerinde salâhiyet verdi; sen iyiliklerin ve halım, selîm varlığın ile tanınmışsın. |
5728 |
Bodun inçke tegdi itildi eli, duâ birle tınmaz raiyyet tili |
Halk huzura kavuştu ve memleket işleri düzene girdi; halk durmadan sana hayır-duâ etmektedir. |
5729 |
Negü ter eşitgil tusulur kişi, tusulur kişi ol kişide başı |
Başkalarına faydalı olan kimse ne der, dinle; başkalarına faydalı olan insan insanların başıdır. |
5730 |
Kişiler ara kör kişi ol bolur, anıñdın kişiler asığlar bulur |
İnsanlar arasında insan olan kimse, başkalarına faydası dokunan kimsedir. |
5731 |
Asığsız kişiler kişide turı, asığlığ kişi asğı ilke tolur |
Başkalarına faydası dokunmayan kimseler insanların menfurudur; faydalı insandan bütün memleket istifâde eder. |
5732 |
Niyet edgü kılsa köñülde kişi, ajunda tilek teg itildi işi |
İnsan gönlünde iyi niyet besleyerek hareket ederse, o dünyada istediği her işte muvaffak olur. |
5733 |
Niyet edgü kılğanka edgü bolur, neçe kılmasa ol muyanın bulur |
İyi niyetle hareket eden insan her vakit iyilik görür; niyetini tahakkuk ettiremese bile, bunun ecrini bulur. |
5734 |
İminlik törü ilke inçlik-turur, ilig bodnı sendin sevinçlig-turur |
Emniyet ve kanun memleketin huzurunu te'mın eder; gerek hükümdar, gerek halk senden memnundurlar. |
5735 |
Törü öñdi edgü uruldı tükel, isiz yetti ilde kodup hile al |
Her tarafta iyi kanun ve idare hâkim oldu; kötüler hiyle ve sahtekârlıklarını terkedip, ortadan kayboldular. |
5736 |
Bularığ kodup sen berü kelse sen, ol işler buzulğay ökünç bulğa sen |
Sen bunları bırakıp, buraya gelirsen, bütün bu işler bozulur ve sen de peşıman olursun. |
5737 |
Yana tegşürülgey bu öñdi törü, buzulğa iliñ kalmağay bir örü |
Bu kanun ve nizam yine değiştirilir, memleket bozulur ve yaptıklarından hiç bir eser kalmaz. |
5738 |
Seniñ ornuñka bir isiz ornağay, bodunuğ ulıtğay bir inç ıdmağay |
Senin yerine bir kötüsü geçer ve hiç kimseye rahat ve huzur yüzü göstermez. |
5739 |
İsiz yolka tartğay iligni isiz, isizler işini tüzüp kodğa iz |
Kötü insan hükümdarı da kötülüğe sevkeder, kötülere hizmet eder ve böylelikle kötü bir iz bırakır. |
5740 |
Seniñdin ayıtğay munı bir bayat, bayat aytığı bar yeme edgü at |
Bir olan Tanrı bunu sana soracaktır; Tanrı hesap soracaktır, bundan başka iyi bir ad bırakmak da vardır. |
5741 |
İsiz kılmağu hem törü urmağu, isiz kılğuçıka bolu bermegü |
Kötülük yapmamalı, kötü kanun vaz'etmemeli ve kötülük yapanlara da uymamalıdır. |
5742 |
Negü ter eşit kılkı köñli köni, saña ötledi kör unıtma munı |
Tabiati ve gönlü doğru olan insan ne der, dinle; bu senin için bir nasihattir, dikkat et ve bunu unutma. |
5743 |
İsizke katılma törü urma sen, isiz kılğuçıka bolu berme sen |
Kötüye katılma ve kötü nizam kurma; kötülük yapana da müsamaha gösterme. |
5744 |
Özüñ edgülük kıl törü edgü ur, tiril iki ajun isiz körme sen |
Sen iyilik yap, iyi nizam kur; her iki dünyada da kötülük görmeden, yaşa. |
5745 |
Bayat berdi tevfik saña edgüke, kamuğ edgülükke sunup teggüke |
Tanrı sana, iyilik yapmak ve her türlü iyiliklere erişebilmek için, tevfikini refik etmiştir. |
5746 |
Negüke buzar sen bu edgülerig, saña yası teggey ay köñli tirig |
Bu iyilikleri niçin bozarsın, ey gönülü diri, bunun sana zararı dokunur. |
5747 |
El asğın buzup sen öz asğıñ kodup, ne edgü tiler sen bu yerke udup |
Memleket menfaatini tehlikeye düşürerek ve kendi menfaatini de bırakarak, buraya gelmekten ne gibi bir fayda umuyorsun. |
5748 |
Maña munda yegrek tidüki özüm, ayayın saña men ay körklüg yüzüm |
Benim için burasının daha ıyı olduğunu sana anlatayım, ey güzel yüzlüm. |
5749 |
Özüm dünyâ devlet bolup körmedi, tilek ârzûlarka köñül bermedi |
Ben şahsan dünya ve devletin ne olduğunu görmedim, dilek ve arzulara da gönül vermedim. |
5750 |
Bodun birle katlıp yorık tüzmedim, ya begler bile men kılık bilmedim |
Halk ile karışarak, hareketlerimi onlara uydurmamış olduğum gibi, beylerin maiyetinde yaşamanın usûl ve âdabını da öğrenmedim. |
5751 |
Özüm körmedi bu ajun mâlını, ya edgü isiz bu kişi hâlını |
Ben bu dünya malını görmediğim gibi, iyi veya kötü, bu insanların hâline de vâkıf değilim. |
5752 |
Bu hâlığ bilirde naru barsa-men, idi artak erdi tapuğ kodsa-men |
Bu durumu bile-bile ben oraya gider ve ibâdeti bırakırsam, çok fena bir iş yapmış olurum. |
5753 |
Kişi körmedük bolsa altun kümüş, körüp bulsa kılkı kılur miñ söküş |
Altın ve gümüş görmemiş olan bir kimse bunları bulursa, onun tabiatı değişir ve kendi üzerine bm bir lanet çeker. |
5754 |
Negü ter eşit emdi sartlar başı, ajun tezginigli hıtay arkışı |
Şimdi dinle, tüccarlar ve dünyayı dolaşan Hıtay kervanları başı ne der. |
5755 |
Çığayın tirilse kişi neñsizin, bayusa kodur ol kılınç edgüsin |
Fakir ve zaruret içinde yaşayan bir kimse zenginleşirse, bütün iyi hareketlerini terkeder. |
5756 |
Çığay bay bolup ol bayusa kalı, anıñdın kiter terk könilik yolı |
Eğer bir fakir kimse servete kavuşursa ve zenginleşirse, doğruluk yolundan çabucak ayrılır. |
5757 |
Bu kut bulmaduk er kalı bulsa kut, baru kılkı artar kılur elke yut |
Devleti görmemiş olan bir kimse saadete kavuşursa, onun tabiatı gittikçe bozulur ve memlekete felâket getirir. |
5758 |
Elig bulmaduk bulsa ilke elig, uzatur bodunka elig hem tilig |
idarede bulunmamış bir kimse memleketin idaresini eline alırsa, hem eli hem de dili ile halka zulüm eder. |
5759 |
Sen emdi tükel dünyâ devlet yediñ, köñül bastıñ ârzû havâ beklediñ |
Sen imdi dünya ve devletin her çeşidini elde ettin; gönlüne hâkim olarak, heva ve nersıne mâni oldun. |
5760 |
Közüñ todtı köñlüñ yeme amrulup, yorır sen ilig birle edgü bolup |
Gözün tok ve gönlün de huzur içinde, hükümdar ile birlikte, iyi yolda yürüyorsun. |
5761 |
Bu barça bayat fazlı erdi saña, kamuğ edgülük berdi kızdı eñe |
Bunların hepsi sana Tanrının bir fazlıdır, o sana her türlü iyiliği vermiş ve seni sevindirmiştir. |