Türk Bitig: Odgurmış'ın Öğdülmiş'e Tavsiyede Bulunduğunu Söyler
Baş Kutadgu Bilig

Odgurmış'ın Öğdülmiş'e Tavsiyede Bulunduğunu Söyler

  1. Odgurmış Öğdülmişke Keñeş Bermişin Ayur
    Odgurmış'ın Öğdülmiş'e Tavsiyede Bulunduğunu Söyler
  2. Yanut berdi odğurmış aydı kadaş, eşitgil sözümni ay köñli tüdeş
    Odgurmış cevap verdi ve : — Ey kardeş, sözümü dinle, ey gönlü gönülüme uyan—dedi —
  3. İdi edgü niyyetni kılmış özüñ, bayat bersü tevfik yarutsu közüñ
    Sen çok iyi niyet etmişsin, Tanrı seni muvaffak ve mes'ûd etsin.
  4. Bir ök törlüg ermez bu işke bilig, büte törlüg iş bar tegürgü elig
    Bu iş için tek bir bilgi kâfi değildir, bunun için dünyada yapılacak pek çok iş vardır.
  5. Olarda biri bu ayayın eşit, yarağı körüp bil sen ötrü iş it
    Onlardan biri şudur, dinle, sana söyleyeyim, muvafık görürsen, düşün ve ona göre hareket et.
  6. Bu kün anda turmak saña edgürek, yana munda turmak maña edgürek
    Bugün orada bulunmak senin için dana iyidir, burada durmak da benim için daha iyidir.
  7. Seniñdin bu kün ilke asğı üküş, buzulsa asığ bolğa karğış söküş
    Memleket bugün senden çok istifâde görmektedir, bu faydaya halel gelirse, yerini lanet ve bed-duâ alır.
  8. İlig kıldı ilke kör elgiñ uzun, kılur sen kamuğ edgü atıñ tüzün
    Hükümdar sana memleket işlerinde salâhiyet verdi, sen iyiliklerin ve halım, selîm varlığın ile tanınmışsın.
  9. Bodun inçke tegdi itildi eli, duâ birle tınmaz raiyyet tili
    Halk huzura kavuştu ve memleket işleri düzene girdi, halk durmadan sana hayır-duâ etmektedir.
  10. Negü ter eşitgil tusulur kişi, tusulur kişi ol kişide başı
    Başkalarına faydalı olan kimse ne der, dinle, başkalarına faydalı olan insan insanların başıdır.
  11. Kişiler ara kör kişi ol bolur, anıñdın kişiler asığlar bulur
    İnsanlar arasında insan olan kimse, başkalarına faydası dokunan kimsedir.
  12. Asığsız kişiler kişide turı, asığlığ kişi asğı ilke tolur
    Başkalarına faydası dokunmayan kimseler insanların menfurudur, faydalı insandan bütün memleket istifâde eder.
  13. Niyet edgü kılsa köñülde kişi, ajunda tilek teg itildi işi
    İnsan gönlünde iyi niyet besleyerek hareket ederse, o dünyada istediği her işte muvaffak olur.
  14. Niyet edgü kılğanka edgü bolur, neçe kılmasa ol muyanın bulur
    İyi niyetle hareket eden insan her vakit iyilik görür, niyetini tahakkuk ettiremese bile, bunun ecrini bulur.
  15. İminlik törü ilke inçlik-turur, ilig bodnı sendin sevinçlig-turur
    Emniyet ve kanun memleketin huzurunu te'mın eder, gerek hükümdar, gerek halk senden memnundurlar.
  16. Törü öñdi edgü uruldı tükel, isiz yetti ilde kodup hile al
    Her tarafta iyi kanun ve idare hâkim oldu, kötüler hiyle ve sahtekârlıklarını terkedip, ortadan kayboldular.
  17. Bularığ kodup sen berü kelse sen, ol işler buzulğay ökünç bulğa sen
    Sen bunları bırakıp, buraya gelirsen, bütün bu işler bozulur ve sen de peşıman olursun.
  18. Yana tegşürülgey bu öñdi törü, buzulğa iliñ kalmağay bir örü
    Bu kanun ve nizam yine değiştirilir, memleket bozulur ve yaptıklarından hiç bir eser kalmaz.
  19. Seniñ ornuñka bir isiz ornağay, bodunuğ ulıtğay bir inç ıdmağay
    Senin yerine bir kötüsü geçer ve hiç kimseye rahat ve huzur yüzü göstermez.
  20. İsiz yolka tartğay iligni isiz, isizler işini tüzüp kodğa iz
    Kötü insan hükümdarı da kötülüğe sevkeder, kötülere hizmet eder ve böylelikle kötü bir iz bırakır.
  21. Seniñdin ayıtğay munı bir bayat, bayat aytığı bar yeme edgü at
    Bir olan Tanrı bunu sana soracaktır, Tanrı hesap soracaktır, bundan başka iyi bir ad bırakmak da vardır.
  22. İsiz kılmağu hem törü urmağu, isiz kılğuçıka bolu bermegü
    Kötülük yapmamalı, kötü kanun vaz'etmemeli ve kötülük yapanlara da uymamalıdır.
  23. Negü ter eşit kılkı köñli köni, saña ötledi kör unıtma munı
    Tabiati ve gönlü doğru olan insan ne der, dinle, bu senin için bir nasihattir, dikkat et ve bunu unutma.
  24. İsizke katılma törü urma sen, isiz kılğuçıka bolu berme sen
    Kötüye katılma ve kötü nizam kurma, kötülük yapana da müsamaha gösterme.
  25. Özüñ edgülük kıl törü edgü ur, tiril iki ajun isiz körme sen
    Sen iyilik yap, iyi nizam kur, her iki dünyada da kötülük görmeden, yaşa.
  26. Bayat berdi tevfik saña edgüke, kamuğ edgülükke sunup teggüke
    Tanrı sana, iyilik yapmak ve her türlü iyiliklere erişebilmek için, tevfikini refik etmiştir.
  27. Negüke buzar sen bu edgülerig, saña yası teggey ay köñli tirig
    Bu iyilikleri niçin bozarsın, ey gönülü diri, bunun sana zararı dokunur.
  28. El asğın buzup sen öz asğıñ kodup, ne edgü tiler sen bu yerke udup
    Memleket menfaatini tehlikeye düşürerek ve kendi menfaatini de bırakarak, buraya gelmekten ne gibi bir fayda umuyorsun.
  29. Maña munda yegrek tidüki özüm, ayayın saña men ay körklüg yüzüm
    Benim için burasının daha ıyı olduğunu sana anlatayım, ey güzel yüzlüm.
  30. Özüm dünyâ devlet bolup körmedi, tilek ârzûlarka köñül bermedi
    Ben şahsan dünya ve devletin ne olduğunu görmedim, dilek ve arzulara da gönül vermedim.
  31. Bodun birle katlıp yorık tüzmedim, ya begler bile men kılık bilmedim
    Halk ile karışarak, hareketlerimi onlara uydurmamış olduğum gibi, beylerin maiyetinde yaşamanın usûl ve âdabını da öğrenmedim.
  32. Özüm körmedi bu ajun mâlını, ya edgü isiz bu kişi hâlını
    Ben bu dünya malını görmediğim gibi, iyi veya kötü, bu insanların hâline de vâkıf değilim.
  33. Bu hâlığ bilirde naru barsa-men, idi artak erdi tapuğ kodsa-men
    Bu durumu bile-bile ben oraya gider ve ibâdeti bırakırsam, çok fena bir iş yapmış olurum.
  34. Kişi körmedük bolsa altun kümüş, körüp bulsa kılkı kılur miñ söküş
    Altın ve gümüş görmemiş olan bir kimse bunları bulursa, onun tabiatı değişir ve kendi üzerine bm bir lanet çeker.
  35. Negü ter eşit emdi sartlar başı, ajun tezginigli hıtay arkışı
    Şimdi dinle, tüccarlar ve dünyayı dolaşan Hıtay kervanları başı ne der.
  36. Çığayın tirilse kişi neñsizin, bayusa kodur ol kılınç edgüsin
    Fakir ve zaruret içinde yaşayan bir kimse zenginleşirse, bütün iyi hareketlerini terkeder.
  37. Çığay bay bolup ol bayusa kalı, anıñdın kiter terk könilik yolı
    Eğer bir fakir kimse servete kavuşursa ve zenginleşirse, doğruluk yolundan çabucak ayrılır.
  38. Bu kut bulmaduk er kalı bulsa kut, baru kılkı artar kılur elke yut
    Devleti görmemiş olan bir kimse saadete kavuşursa, onun tabiatı gittikçe bozulur ve memlekete felâket getirir.
  39. Elig bulmaduk bulsa ilke elig, uzatur bodunka elig hem tilig
    idarede bulunmamış bir kimse memleketin idaresini eline alırsa, hem eli hem de dili ile halka zulüm eder.
  40. Sen emdi tükel dünyâ devlet yediñ, köñül bastıñ ârzû havâ beklediñ
    Sen imdi dünya ve devletin her çeşidini elde ettin, gönlüne hâkim olarak, heva ve nersıne mâni oldun.
  41. Közüñ todtı köñlüñ yeme amrulup, yorır sen ilig birle edgü bolup
    Gözün tok ve gönlün de huzur içinde, hükümdar ile birlikte, iyi yolda yürüyorsun.
  42. Bu barça bayat fazlı erdi saña, kamuğ edgülük berdi kızdı eñe
    Bunların hepsi sana Tanrının bir fazlıdır, o sana her türlü iyiliği vermiş ve seni sevindirmiştir.